АНДЕША. “Иди Наврӯзро, ки бо фарорасии он гармии ҷонбахши баҳорӣ оғоз меёбад, ҷашни шукӯҳи тамомӣ ва овони эҳёи он гуфтаанд. Вокеан, Наврӯз давраест, ки Замин ба меҳвари Хуршед баромада, рӯзу шаб баробар мешавад ва куллаи инсону мавҷудотро рӯҳу равони тоза бахшида, ба ояндаи нек, рӯзгори обод ва пешрафту созандагӣ ҳидоят мекунад”.
Эмомалӣ Раҳмон
Тоҷикон бо адабиёту фарҳанги бостониву ғановатманди хеш дар саросари ҷаҳон шуҳратёранд. Бисёр анъанаҳои ин халқи тамаддунпарвар решаҳои амиқи таърихӣ дорад ва бо тинату поку орзуву омол ва хадафхои неку башардӯстонаи эшон иртиботманданд. Дар ин миён фархундаҷашни Наврӯз ҷойгоҳи ифтихору вижаеро дорост ва он чун рӯзи оғози офаринишӣ, рӯзи хилқати олам, рӯзи пирӯзии равшанӣ бар торикӣ, рӯзи фарҷоми сармову даррасидани гармо, рӯзи паёмовари шукуфоӣ, рӯзи бедории табиат, рӯзи раҳоӣ аз ҳама мушкилот, рӯзи воростагиву дилбастагӣ, рӯзи баршустани кинаҳо аз синаҳост, Наврӯзи соҳибҷамол ва накуҳисол посдори ҷавонии ҷаҳон ва хушрӯзиву хушбахтии мардумон бувад. Ин ҷашни пояндаву безавол, ки оламро саршор аз лиҳози ғановати таркиб ва рангинии муҳтаво низ назир надорад ва шояд дар ҳама ҷаҳон ба гунаи он ҷашне, ки ин кадар пайвастагӣ ба табиат, ба воқеият ва бе азму иродаи мардум дорад, набошад. Наврӯз ба куллӣ мувофиқ ба армонҳои башарист ва дар меҳвари он тарғиби ғояи олии « рафтори нек, кирдори нек ва пиндори нек» карор гирифтанд.
Ба ҳусни тароват, шукӯҳу шаҳомат ва нерӯву азамати хеш Наврӯз ҳазорсолаҳост, ки ҳамагонро мафтуну мамнун мекунад ва хар фарди дилогоҳе мекушад, ки сухане чанд аз сидқи дил дар ситоишу тавсифи ин ҷашни хуҷаста бигӯяд. Ин аст, ки адабиёти пурғановати тоҷик моломол аз ашъору гуфтори Наврӯзист ва ба тасдиқи манобеи муътамад, ситоиши Наврӯз аз бостонитарин осори хаттии тоҷикон «Авесто» ибтидо мегирад. Дар ин китоби мукаддас Наврӯз чун рӯзи пирӯзии нур бар зулмот, рӯзи тантанаи Ҳурмузди Фаррухзод ва мағлубии Аҳриманӣ барниҳод ва рӯзи оғози кишту кору бохту барор тавсиф ёфтааст.
Дар боби Наврӯз бисёр навиштаанду гуфтаанд ва сухан аз он ҳамвора муқаррар аст, аммо дар илму адаб такрор малоловар аст, вале ақл такрорро дӯст дорад, табиати Офаридгор такрорро дӯст дорад, эҳсос такрорро дӯст дорад, зеро ҳама аз такрор ҷон мегирад ва аз ин хотир Наврӯз достони зебоист: табиат , ҷомеа, ақл эҳсос ва амсоли ин аз такрор неруманд мешаванд.
Наврӯз бо вижагиҳои хоси худ расми ниёгони мост. Ягонагие, ки дар маросим, ҷашнҳо ба хубӣ падидор аст ва он бо боварҳои мазҳабии мардум омехта, ҷудонопазир аст ва аз даврони бостон то кунун мардум таҳти чатри ҳокимиятҳои гуногун ва дар ҳар шароиту авзои иҷтимоию иқтисодӣ дар канори он буданд. Ин аст, ки асрҳо мо Наврӯзро истиқбол мегирем ва дар зери партави шамъу чароғ ба обу оина менигарем ва шукру сипосгузорӣ ба Парвардигори оламҳо мекунем ва оғози нахустин лаҳзаи Соли навро мунтазир мешавем.
Бояд гуфт, ки Наврӯз таҷдиди хотираи бузургест, Хотираи ниёгони бузург ва ҳама таборон ба табиат ва мо низ дар ин рӯз тамоми корҳои маснуиро пушти сар мекунему азизони хешро ёд меоварем. Мо тавассути Наврӯз аз нав зиндагии ҷисмонию рӯҳонии хешро таҷдид мекунем ва дар домони табиат аз файзи замину осмонии он лаззат мегирем ва чеҳраи хастаи мо аз шодмонӣ мешукуфад. Чунин ба назар мерасад, ки тамаддуни маснуии қарни мо хар кадар печидатару сангинтар гардад, ниёз ба бозгашт асту бозшинохти табиатро дар вуҷуди мо ҳаёти тар мекунад ва аз ин ҷост, ки Наврӯз бар хилови дигар суннатҳову ҷашнҳо, ки пир шудаанду фасуда, он боз аз нав чавонтару тавонотар мешавад, хар сол дурахшонтар мегардид. Наврӯз тайи ин сипеҳи бузург барои инсон фурсате барои осоишу оромиш нест, балки ниёзи зарурии ҷомеа ва шукуфоию тавоноии миллати фарҳангдӯстӣ мо будааст: дунёе, ки хар лаҳза дар навшавист ва Наврӯзи фаррухпай ҳам қадими аст ва ҳам ҷадид. Замон, ки ҳамвора тезгузар ва мачмуи пайвасти асрхову замонхост ва теги тезаш пайвасти асрхову наслҳоро қатъ мекунад, миёни мову гузаштагонамон, ки рӯҳи ҷомеаи мову миллати моро сохтаанд, халое падид меоварад, аммо танҳо суннат аст, ки аз чашми замон эмин монда ва моро бо гузаштагонамон ошнотару пайвандтар мегардонад. Ва мо дар чеҳраи суннати дерини Наврӯз ҳузури онро дар канор мебинем, Чун мо маросими Наврӯзро ба по медорем, гуйи , худро тули таърих ҳозир меёбем ва дар ин ҳол саҳифаҳои сиёҳу сапеди таърихи миллати мо дар баробари дидагонамон варақ-варақ мегардад ва дар магзамон андешахои пурҳаяҷон бедор мешавад. Метавон гуфт, ки рӯҳ дар ин фасли сол падид омадааст: ишқ дар ҳамин рӯз сар задааст, нахустин бор Хуршеди ҷаҳонтоб дар ҳамин рӯз тулӯъ намудааст, замон гӯёи дар ҳамин фасл оғоз шудааст.
Ҷашни Наврӯз кайҳо аз доираи мардуми Аҷам берун баромадаву ҳамакнун ва сайри қавмҳои ҷаҳон онро таҷлил мекунанд. Бо қарори Асамблеяи генералии СММ аз 26 феврали соли 2010 Наврӯз ҷашни ҷаҳонӣ эълон шуд. Дар ҷаҳонишавии иди Наврӯз саҳми фарзанди фарзонаи халқу миллати тоҷик, Президенти кишвар, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон басо бузург аст. Босо рамзист, ки дар давраи ҷаҳонишавӣ ё ҷаҳонигардонӣ Наврӯз ба ҷашни умумимиллӣ табдил ёфт. Мо соҳибони ин ҷашн, ин мероси муқаддастарини ниёгонамонро, ки ҷашни покиву зебоӣ, баҳор ва эҳё мебошад, арҷ мегузорем ва бо шукӯҳу шаҳомати тоза таҷлил менамоем.
Наврӯз ҷахонӣ шуд, Наврӯз муборак бод!
Икболи амонӣ шуд, Наврӯз муборак бод!
Назирова Фирӯза, узви фаъоли ҲХДТ, омӯзгори МТМУ №30 шаҳри Кӯлоб
